Nowa lwiarnia powstanie w Śląskim Zoo

16 marca ogłoszony został przetarg na wykonanie prac budowlanych związanych z budową nowej lwiarni.

Lwy to zwierzęta, które w Śląskim Ogrodzie Zoologicznym zobaczyć można właściwie od początku jego funkcjonowania. Duże koty od zawsze zajmują budynek lwiarni i przylegający do niego wybieg zewnętrzny, zlokalizowane w tylnej części ogrodu. Czasy się zmieniają, a z nimi zmienia się nasz stan wiedzy dotyczący hodowli zwierząt i podejście do zachowania ich dobrostanu, a także rola ogrodu zoologicznego, który ma chronić ginące gatunki zwierząt. Zmieniają się też oczekiwania zwiedzających, którzy oczekują większych możliwości obserwacji zwierząt w ogrodzie zoologicznym.

To tylko niektóre z przesłanek, które przemawiają za budową nowoczesnej lwiarni wraz z kompleksem wybiegów zewnętrznych.

Dlaczego budujemy nowa lwiarnię?

Od 2013 r. w naszym zoo przebywają lwy angolskie (Panthera leo bleyenberghi). Jest to niezwykle rzadko eksponowany w ogrodach zoologicznych podgatunek lwa afrykańskiego – w całej Europie przebywa obecnie zaledwie 50 osobników tego podgatunku, a ich rozmnażaniem zajmują się obecnie tylko 2 ogrody zoologiczne, stąd dostępność młodych osobników jest bardzo ograniczona. Po śmierci samca Bolka w 2021 r. byliśmy przekonani, że podgatunek ten zniknie także z naszego ogrodu, jednak przypadek chciał, że udało się pozyskać młodego, niespokrewnionego z naszymi samicami samca o imieniu Moxico. W efekcie staliśmy się posiadaczami trzeciego w Europie stada hodowlanego lwów angolskich, które moglibyśmy rozmnażać, chroniąc w ten sposób zagrożony gatunek. Na drodze stanęła nam jednak posiadana infrastruktura.

Obecna lwiarnia to budynek, który powstał w latach 50. XXw. W jego skład wchodzą dwa duże wewnętrzne pomieszczenia hodowlane, mały kotnik, jeden wybieg zewnętrzny i tzw. zewnętrzna klatka zapasowa. Obiekt spełnia wymagania hodowlane, jednak nie zapewnia odpowiednich warunków do rozrodu i odchowu młodych. Infrastruktura skonstruowana jest tak, że nie zapewnia możliwości stałego oddzielenia ciężarnej samicy, czy później samicy z młodymi od samca, a przy tym umożliwienia wszystkim osobnikom możliwości równoczesnego korzystania z wybiegu zewnętrznego. Powoduje to, że w takiej sytuacji nie moglibyśmy zapewnić odpowiedniego dobrostanu zwierzętom – połączenie wszystkich osobników niosłoby za sobą ryzyko zagryzienia młodych przez samca. Z tego względu nie mogliśmy w ostatnich latach rozmnażać lwów, mimo, że posiadamy zdolne do rozrodu stado hodowlane.

Przebudowa obecnego obiektu nie jest możliwa, stąd zaistniała konieczność budowy nowej lwiarni. Pod koniec 2022 r. opracowano dokumentację projektową, a w ostatnich dniach udało się pozyskać niezbędne do realizacji inwestycji środki finansowe. Po uruchomieniu nowej inwestycji, obecna lwiarnia wraz z wybiegiem zostanie zmodernizowana i dostosowana do hodowli mniejszych kotów drapieżnych.

Jak będzie wyglądała nowa lwiarnia

Nowa lwiarnia powstanie w miejscu obecnych wybiegów strusi i kobów liczi, tuż obok ekspozycji tygrysów.

Planowana lokalizacja inwestycji.

Obiekt złożony będzie z całorocznego pawilonu hodowlanego o powierzchni 320 m2, w którym znajdą się pomieszczenia hodowlane dla samic i samca. Konstrukcja budynku będzie pozwalała na czasowe rozdzielenie osobników np. na czas odchowu młodych, czy choroby jednego z osobników. Zwiedzający będą mogli obserwować zwierzęta przez szyby ekspozycyjne (nie będzie możliwości zwiedzania wnętrz budynku). Budynek został zaprojektowany w nowoczesnym stylu, nawiązującym do stylu pozostałych inwestycji realizowanych na terenie ogrodu w ostatnim czasie. Do budynku przylegały będą trzy wybiegi zewnętrzne, z których największy będzie miał powierzchnię ponad 2 500 m2. Wybiegi zostaną zaaranżowane tak, by zapewniać zwierzętom urozmaicenie terenu – m.in. na największym wybiegu zaprojektowana została kaskada wodna wraz z dwoma zbiornikami, w których lwy będą mogły się ochłodzić. Zwierzęta będą mogły korzystać z wybiegów przy sprzyjających warunkach atmosferycznych. Obecność aż trzech wybiegów pozwoli na rozdzielenie samic i samca oraz zapewni zwierzętom możliwość równoczesnego korzystania z części zewnętrznej, także w okresie odchowu młodych.

Wizualizacja budynku nowej lwiarni.

Dlaczego lwy angolskie?

Lwy to jedne z najbardziej rozpoznawalnych zwierząt jakie zobaczyć można w ogrodach zoologicznych. Nie każdy jednak wie, że lew lwu nie równy. Lwy to duże drapieżniki występujące obecnie na terenie Afryki (lwy afrykańskie) i Azji (lew azjatycki). Sytuacja lwów afrykańskich (Panthera leo) w środowisku naturalnym uznawana jest za stabilną z tendencją do spadku. Gatunek ten posiada status narażony na wyginięcie (VU) w czerwonej księdze gatunków, a jego populację szacuje się na około 39 000 osobników. Gatunek ten posiada też całkiem liczną reprezentację w ogrodach zoologicznych. Gdy jednak przyjrzymy się temu tematowi bliżej, dowiemy się, że sytuacja lwów nie jest tak optymistyczna. W obrębie lwów afrykańskich wyróżniamy 11 podgatunków, których liczebność nie jest tak imponująca.

W Śląskim Zoo przebywają obecnie lwy angolskie (Panthera leo bleyenberghi)– podgatunek lwa afrykańskiego, który zamieszkuje tereny południowo-wschodniej Afryki. Dokładna liczebność populacji tego podgatunku nie jest znana. Szacuje się, że w środowisku naturalnym żyje zaledwie 3 500 – 5 500 osobników.

W ogrodach zoologicznych lwy angolskie zobaczyć można stosunkowo rzadko. Zgodnie z danymi, jakie posiadamy, w całej Europie w ogrodach zoologicznych żyje obecnie zaledwie 50 osobników tego podgatunku. W większości są to zwierzęta w podeszłym wieku, lub przetrzymywane w grupach jednopłciowych. Stada hodowlane, które mogą doczekać się potomstwa zobaczyć można jedynie w Lizbonie, Gdańsku oraz w Chorzowie. Oznacza to, że przyszłość lwów angolskich zależy od tych trzech ogrodów zoologicznych. Z tego względu nie możemy pozwolić na to, by ograniczenia lokalowe uniemożliwiły nam rozród lwów i walkę o ocalenie ginącego podgatunku tych dużych kotów. Realizacja nowej inwestycji znacząco podniesie znaczenie naszego zoo i pozwoli dołączyć do europejskiej czołówki ogrodów zoologicznych. Dzięki rozpoczęciu aktywnego udziału w rozmnażania lwów będzie to trzeci gatunek dużych kotów, który obok gepardów i panter śnieżnych będzie rozmnażany w naszym zoo.

Dzieje lwów w Śląskim Zoo

Od pierwszych lat funkcjonowania Śląskiego Ogrodu Zoologicznego zobaczyć można było w nim lwy afrykańskie. Zwierzęta te dobrze rozmnażały się w ogrodzie – w ciągu blisko 55 lat na świat przyszło tutaj blisko 80 młodych tego gatunku, które trafiły do różnych ośrodków hodowlanych w Polsce i Europie. Po raz ostatni młode przyszły na świat w 2000 r. Od 2013 r, w Śląskim Zoo przebywają lwy angolskie. Obecnie stado hodowlane złożone jest z trzech osobników – samca o imieniu Moxico i dwóch samic – Anoona i Kaasai. Osobniki nie są ze sobą spokrewnione, dzięki czemu możemy mówić o stadzie hodowlanym. Ze względu na brak odpowiedniej infrastruktury nie podejmowaliśmy prób rozrodu tego podgatunku. Budowa nowej lwiarni jest więc dla nas możliwością do powrót do tradycji rozmnażania lwów na Śląsku i szansą na doczekanie się pierwszych od 23 lat narodzin młodych tego gatunku w naszym ogrodzie. Dzięki takim działaniom, lwy staną się trzecimi po panterach śnieżnych i gepardach gatunkiem dużych kotów rozmnażanym w Śląskim Zoo.